در مورد پدیده ای به نام اعدام - ابراهیم ساوالان

ابراهیم ساوالان

در صد سال گذشته دو تفکر هر کدام پنجاه سال به ایران حکومت کرده که با وجود تفاوتهایی که دارند، در مخالفت با دموکراسی و حقوق بشر همداستانند. کانون حقوق بشر ایران گزارش می‌دهد که یکی از این دو تفکر در مهرماه امسال ۲۸۰ زندانی را اعدام کرده و تفکر دیگر نیز آرزو می‌کند که کاش اعدام در قوانین اسراییل وجود داشت و آنها برخی را از دستگیر شدگان را اعدام می‌کردند.

نوع مواجه با اعدام و حق حیات انسان اولین شاخصه هر تفکری است و حقوق دیگر انسان بعد از حیات و حق حیات او مفهوم پیدا می‌کند که موافقان اعدام در حقیقت با حق بنیادین حیات سر ستیز دارند و همچنانکه در توییت مشاور رضا پهلوی آمده، برخی افراد مجازات اعدام را کیفری مناسب برای قتل و سایر جنایات می‌دانند و معتقدند که این کیفر برای بازداشتن کسانی که به ارتکاب جنایت‌های مشابهی وسوسه می‌شوند، مفید است. اما هیچ تحقیقی ثابت نمی‌کند که مجازات اعدام تاثیری بازدارنده داشته باشد و نشانی از کاهش قتل در کشورهایی که این مجازات وجود دارد در دست نیست و اگر اعدام مانع آن جرایم می‌شد حالا باید کشورهایی مانند ایران از مجرمان خطرناک پاک می‌شد که نشده است.

مخالفان اعدام علاوه بر اهمیت بنیادین حق حیات براین عقیده‌اند که احکامی که امکان بازگشت و تصحیح آن وجود ندارد، نباید صادر گردد. زیرا اگر بعد از اعدام، قضات متوجه اشتباهی در روند دادرسی شوند دیگر قابل جبران نیست و میتوان گفت که حتی در دقیق‌ترین محاکمات نیز احتمال اشتباه وجود دارد و باید امکان بازگشت نیز وجود داشته باشد که با حکم اعدام این امکان مسدود میشود.

در مواقعی که احکام ناعادلانه منجر به مرگ بی‌گناهان می‌شود یا وقتی جامعه به عادلانه و دقیق بودن روند دادرسی یقین نداشته باشد، انگیزه مردم برای مخالفت با مجازات اعدام بیشتر می‌شود و باید از چنین لحظاتی برای نهادینه کردن مخالفت با اعدام در اذهان مردم بهره برد. ولی در مواقعی مانند قتل الهه حسین‌نژاد، نظر مردم نسبت به مجازات اعدام مثبت می‌شود و این نشان می‌دهد که نظر بیشتر افراد نسبت به مجازات اعدام تابع احساسات است و دوستداران کشتار و اعدام هم می‌توانند از این احساسات در جهت خلاف حقوق بشر بهره‌برداری کنند.

ولی اسناد و پیمان‌های بین‌المللی مانند معاهده اروپایی حقوق بشر مصوب 1997/5/31 و پیمان بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی مصوب 1997/8/31 به لغو مجازات اعدام تاکید کرده‌اند و این اسناد در دولت‌های امضاکننده آن لازم الاجراست و باید چراغ راهنمای ما نیز باشد. آن هم در حالیکه هر دو تفکر حاکم بر صد سال اخیر ایران با آن مخالفند.

---------

@ibrahimsavalan

کلیدواژه‌ها

منتشر شده در