
یوهان وادهفول، وزیر امور خارجه آلمان، با اشاره به گسترش بیمهار برنامۀ موشکهای دوربرد جمهوری اسلامی ایران هشدار داد که این برنامه اکنون نهتنها تهدیدی برای اسرائیل، بلکه خطری مستقیم برای امنیت قارۀ اروپا محسوب میشود. او خواستار آن شد که مسئلۀ مهار موشکی تهران در کانون هرگونه مذاکرۀ جدید با جمهوری اسلامی قرار گیرد. وزیر خارجه آلمان همچنین با اذعان به آسیبپذیری شدید ساختار حاکمیت ایران پس از حملات ایالات متحده و اسرائیل، چشمانداز مذاکرات دیپلماتیک را مبهم و شکننده توصیف کرد.
یوهان وادهفول، وزیر امور خارجه آلمان، با اشاره به خطر فزایندۀ برنامۀ موشکهای دوربرد جمهوری اسلامی ایران، هشدار داد که این تهدید نه تنها امنیت اسرائیل، بلکه امنیت قارۀ اروپا را نیز بهطور مستقیم هدف گرفته است. او خواستار آن شد که مسئلۀ محدودسازی موشکهای بالستیکی تهران در محور اصلی هرگونه مذاکرۀ جدید با جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد، هر چند خود او نسبت به دورنمای پیشرفت دیپلماتیک در ارتباط با حکومت تهران ابراز بدبینی کرد.
وادهفول روز شنبه، دوم اوت، در گفتوگویی با پولیتیکو، به شکنندگی موقعیت کنونی حکومت ایران اعتراف کرد : وضعیتی که در پی حملات هدفمند ایالات متحد آمریکا و اسرائیل علیه زیرساختهای هستهای و نظامی تهران پدید آمده است. اگرچه وادهفول تأیید کرد که گفتگوها میان ایران و کشورهای اروپایی "از نظر فنی" همچنان در جریان است، اما خود او ارزیابی واقعگرایانهای از محتوای این رایزنیها ارائه داد.
بهگفتۀ وزیر خارجه آلمان، این گفتگوها هنوز وارد مرحلۀ مذاکرات جدی و محتوایی نشدهاند، بلکه بیشتر بر سر این موضوع جریان دارند که آیا اصولاً میتوان وارد یک روند «مذاکرۀ واقعی» با تهران شد یا نه.
"مذاکره بر سر مذاکره"
وادهفول، تماسهای دیپلماتیک جاری میان سه کشور اروپایی – آلمان، فرانسه و بریتانیا – و حکومت ایران را چیزی فراتر از "رایزنیهایی دربارۀ امکان آغاز مذاکره" ندانست. با اینحال، او تأکید کرد که اروپا همچنان بر راهحل دیپلماتیک پافشاری میکند و برغم تشدید بحران پیرامون برنامههای هستهای و موشکی جمهوری اسلامی قصدی برای ورود به یک تقابل نظامی با تهران ندارد.
سه کشور اروپایی عضو توافق برجام اعلام کردهاند که در صورت عدم پایبندی حکومت ایران به تعهداتش، آمادهاند "مکانیسم ماشه" را فعال سازند که به معنای بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی است.
با اینحال، وادهفول تصریح کرد که کانالهای دیپلماتیک همچنان باز هستند و در صورت مشاهدۀ نشانههایی از همکاری از سوی ایران، امکان تمدید مهلتها همچنان وجود دارد.
ایران هرگز نباید به سلاح هستهای دست یابد
در بخش دیگری از این گفتگو وزیر امور خارجه آلمان بر یکی از خطوط قرمز اروپا تأکید گذاشت: جلوگیری قاطع از دستیابی ایران به تسلیحات هستهای. او تصریح کرد:
"کاملاً روشن است که ایران هرگز نباید اجازه دستیابی به سلاح هستهای را داشته باشد." وادهفول افزود: "تهران باید فوراً همۀ فعالیتهای غنیسازی و فناوریهایی را که هیچ توجیه غیرنظامی ندارند، متوقف کند."
او همچنین خاطرنشان ساخت که نگرانی اروپا تنها به مسئلۀ هستهای محدود نمیشود، بلکه برنامۀ موشکهای دوربرد جمهوری اسلامی را نیز دربرمیگیرد. به گفتۀ وزیر امور خارجۀ آلمان برنامۀ موشکی ایران از زمان توافق برجام رشد چشمگیری داشته و تهدیدی مستقیم برای اروپا محسوب میشود و باید در محور هرگونه توافق جدید با ایران قرار بگیرد. این نگرانی با دخالت غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران در جنگ اوکراین از طریق حمایتهای موشکی و پهپادی و لجستیکی از روسیه در این جنگ تشدید شده است.
موشکها باید بر سر میز مذاکره باشند
به همین خاطر اظهارات وزیر خارجه آلمان بازتاب نگرانی فزایندۀ سیاستگذاران غربی است. آنان معتقدند که توسعۀ برنامۀ موشکی ایران تاکنون عملاً بدون مهار باقی مانده است. پیش از جنگ ۱۲ روزه اخیر، مؤسسۀ واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک هشدار داده بود که هرگونه توافق جدید با ایران باید شامل محدودیتهای راستیآزما بر تولید و انبار موشکها باشد.
خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی در تاریخ ۲۵ آوریل، به نقل از یکی از مقامات ایرانی آگاه از گفتگوهای غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن، تأیید کرد که مسئلۀ موشکی بخشی از چارچوب کلی مذاکرات است.
اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید
با آنکه گفتگوهای ایران و ایالات متحد آمریکا پس از دور پنجم مذاکرات – در پی جنگ اخیر – متوقف شده، اما تهران مجدداً تماسهایی را با نمایندگان اروپایی برقرار کرده تا شاید با احیای بخشی از تعهدات هستهای خود، از فعالسازی تحریمهای خودکار جلوگیری کند.
امید محتاطانه اروپا
وادهفول اگرچه نسبت به موفقیت احتمالی این گفتگوها ابراز تردید کرد، اما تصریح نمود که اروپا همچنان بر مسیر دیپلماتیک پای میفشارد. بهگفته او، سه کشور اروپایی عضو برجام گفتگوهایی ابتدایی اما فشرده را با مقامهای ایرانی آغاز کردهاند تا راههایی برای پیشرفت در مذاکرات بیابند. اروپا میکوشد تمامی گزینههای دیپلماتیک را تا آخرین حد ممکن پیگیری کند.
او در عینحال تأکید کرد که مسئولیت هرگونه پیشرفتی تماماً بر عهدۀ تهران است. یعنی : اگر حکومت ایران حاضر به تعامل سازنده نباشد، اروپا ناچار خواهد شد بار دیگر به تحریم متوسل شود. وادهفول از تهران خواست گامهایی واقعی برای یافتن یک راهحل بردارد؛ راهحلی که بهگفتهی او "در نهایت به سود مردم ایران خواهد بود."