صورت‌بندی ی دش‌واری‌ها ی زیرملت‌ها ی ایرانی #پشت_عینک_دیگران #اکبرکرمی
در گفت‌وگو با رضا مریدی که استاد دانشگاه و سیاست‌مداری ایرانی کانادایی است پرسیده‌ام: دش‌واری‌ها ی زیرملت‌ها ی (Subnation) ایرانی (ملیت‌ها یا قوم‌ها) را چه‌گونه می‌توان صورت‌بندی کرد؟ با دش‌واری‌ها ی زبانی چه‌گونه باید رودرو شد؟ ایران کجاست؟ پاسخ به این پرسش‌ها را کجا باید جست؟ مطالعه ی تاریخ چه سهمی در درانداختن یک پاسخ منصفانه و معنادار دارد؟ آیا در پاسخ به پرسش‌هایی از این دست باید به تاریخ بازگشت؟ و تا کجا باید پس‌رفت؟ چه کسی داور است؟ و داوری چه‌گونه باید باشد؟ آیا بازگشت به تاریخ راهی به رهایی از کژفهمی‌ها و بدپنداری‌ها می‌گشاید؟ یا تاریخ جعبه ی پاندورایی است که اگر گشوده شود، با خود، خودکار خودستیزی و خودویرانگری‌ها و سوگ‌ها ی بسیار خواهد آورد؟ ایران کجاست؟ آیا چنین پرسشی، پرسشی پیشینی است و برای دریافت پاسخ مناسب باید پای صحبت‌ها و مرده‌ریگ‌ها ی پیشینیان نشست؟ یا ایران امری پسینی است و در هم‌سازی‌ها، هم‌جوشی‌ها و هم‌دلی‌ها ی پسینی ی مردمان ایران و تعادلات دمکراتیک آفریده خواهد شد؟ آیا در نادانی و بددانی به ایران، اگر بخت گذار از جمهوری اسلامی ایران فراهم آید، فرآیند گذار به گذاری دمکراتیک خواهد انجامید؟ یا گذار به گذار از ایران هم کشیده خواهد شد. برای درک چنین گزندی است که باید به این پرسش‌ها پاسخ داد. و پاسخ‌ها ی موجود را بررسید. قوم‌گرایان، مرکزگرایان و ناسیونالیست چه می‌گویند؟ و ایران را چه‌گونه تصویر می‌کنند؟ با دش‌واری‌ها ی زبانی در ایران چه باید کرد؟ آیا آن‌چنان که برخی از جریان‌ها ی زبانی ادعا می‌کنند، ستم زبانی و دش‌واری‌ها ی زبانی بنیادها ی استواری دارد؟ یا برآمد توسعه‌نایافته‌گی به ویژه در پهنه ی سیاست هستند؟ آیا ستم زبانی هم همانند ریخت‌ها ی دیگر ستم، حکایت امتیازها و ممتاریت‌ها ی ویژه‌ای در پهنه ی سیاست و حقوق است یا ما با ریخت‌هایی از نژادپرستی و تکاپویی برای بهره‌کشی از گروه‌ها ی فرودست و زیرملت‌ها هم روبه‌رو هستیم؟ آیا خواست بی‌طرفی حکومت با دین و مذهب شهروندان را باید ادامه داد و به خواست بی‌طرفی حکومت با زبان‌ها ی شهروندان هم رسید؟ خشونت و ستم زبان رسمی چه کم از نکبت دین رسمی دارد؟ از تجربه ی کشورها ی دیگر از جمله کانادا در گردانش دش‌واری‌ها ی زبانی، دش‌واری‌ها ی زیرملت‌ها، جدایی‌خواهی، و گریز از مرگز چه می‌توان آموخت؟ رضا مریدی با تجربه ی چند دوره نماینده‌گی در گنگره ی کانادا و درگیری با ساختار سیاسی در سطح وزارت در کانادا، توشه و هوده ی بسیاری را روی میز آورده است و می‌تواند برای ما ایرانیان بسیار درخور توجه و بارآور باشد. با مهربانی، پسند (سابسکرایب) و بازخوردها ی خود به ادامه ی این گفت‌وگو ژرفا بدهید.
