سازمان حقوق بشری «کارون» روز یک‌شنبه، ۵مرداد۱۴۰۴ از انتقال ۷۰ بازداشتی جوان که حکومت مدعی است برای اسراییل جاسوسی می‌کردند از قرنطینه زندان شیبان به بند زندانیان سیاسی، خبر داد. دو روز بعد، یعنی سه‌شنبه، هفتم مرداد کارون نوشت که شعبه اول دادگاه انقلاب اهواز، به ریاست «احسان ادیبی‌مهر»، برای این شهروندان بین ۲۳ تا ۲۸ ساله، احکام سنگین زندان و مجازات تکمیلی چون ممنوعیت خروج از کشور و شرکت در جلسات «اصلاحی» در پایگاه‌های بسیج صادر کرده است.
حالا، منابع ایران‌وایر می‌گویند که این جوان‌ها که اغلب متولد اواخر دهه ۷۰ و دهه ۸۰ خورشیدی هستند، تحت شکنجه‌های روانی، آزار جنسی و تهدید به بازداشت خانواده، مجبور به اعتراف علیه خود شده‌اند. اتهام آن‌ها، «جاسوسی و همکاری با موساد»، «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبری» عنوان‌شده است. یک فرد مطلع از پرونده این جوانان نیز به ایران‌وایر می‌گوید: «این‌ها اصلا شناخته‌شده نیستند، خیلی کم‌سن‌وسال و بی‌پناه‌اند. برای بعضی‌هایشان در کمتر از یک ماه بعد از بازداشت حکم دو سال و ۵ سال زندان صادر کرده‌اند.»
***
درباره پرونده جوانان خوزستانی متهم به جاسوسی برای اسراییل چه می‌دانیم؟
ایران‌وایر مطلع شده است که اغلب ۷۰ شهروند بازداشتی که در طول یک هفته گذشته از قرنطینه زندان شیبان در اهواز استان خوزستان به بند ۵ این زندان که محل حبس زندانیان سیاسی است، منتقل‌شده‌اند، شهروندان عادی هستند. یک منبع مطلع درباره آن‌ها به ما می‌گوید: «اغلب حتی سابقه فعالیت فرهنگی و مدنی هم ندارند و کاملا شناخته‌نشده هستند و همین خطر اجرای این احکام سنگین برایشان را بیشتر می‌کند.»
به گفته این شخص، انتقال آن‌ها به این دلیل صورت گرفته که «مسوولان زندان درصدد هستند، افراد بیشتری را که اکنون در بازداشتگاه وزارت اطلاعات هستند به قرنطینه شیبان منتقل کنند. آن‌ها با این انتقال‌ها قصد دارند «قرنطینه را خالی کند.»
این فعال مدنی و زندانی سیاسی سابق با توضیح این‌که این جوانان اغلب «سی سالشان هم نشده» و «بی‌تجربه‌اند»، می‌گوید: «بیشترشان عرب هستند ولی غیر عرب هم ببنشان هست. صرفا در اهواز بازداشت نشده‌اند، از شهرهای مختلف خوزستان هستند، به‌خصوص حاشیه اهواز.»
بر اساس اطلاعاتی که به دست ایران‌وایر رسیده، پرونده آن‌ها نه به‌شکل گروهی، بلکه به‌صورت انفرادی به شعبه اول دادگاه انقلاب اهواز ارجاع داده‌شده است. پرونده این هفتاد نفر در شعبه ۱۳ بازپرسی اهواز به ریاست فردی بانام خانوادگی «لیرکی» بوده و ازآنجا، به‌طور شتاب‌زده‌ای به شعبه یک دادگاه انقلاب، به ریاست قاضی بدنام دادگاه انقلاب اهواز، احسان ادیبی‌مهر منتقل‌شده‌اند: «ادیبی مهر در صدور احکام سنگین زبانزد خاص و عام است. پرونده‌های مسعود جامعی و علی مجدم هم زیردست او بوده و خودش برای این‌ها، اعدام صادر کرده است.»
به ایران‌وایر گفته‌شده که اگرچه اغلب احکام کاملا شبیه به هم هستند و اکثرا ۵ سال برای اتهام «جاسوسی برای موساد»، دو سال برای اتهام «توهین به رهبری» و یا یک‌سال برای «تبلیغ علیه نظام» بریده‌شده، یکی از بازداشتی‌ها، به یازده سال حبس فقط برای اتهام «جاسوسی و همکاری با موساد» محکوم‌شده است.
بدون وکیل و حق ملاقات؛ اعتراف با شکنجه روانی، آزار جنسی و تحقیر
بر اساس اطلاعات رسیده به ایران‌وایر، همه ۷۰ شهروندی که از بعد جنگ ۱۲ روزه در خوزستان بازداشت شدند و حالا برای آن‌ها احکام سنگین زندان صادرشده، از حق ملاقات با خانواده محروم بوده‌اند. همچنین احکام آن‌ها در حالی صادرشده که هیچ‌یک وکیل تعیینی نداشتند.
طبق اطلاع ایران‌وایر بسیاری از این بازداشتی‌ها تحت شکنجه شدید روانی، تهدید، تحقیر و آزار جنسی بوده‌اند.
فرد مطلعی که با ما دراین‌باره صحبت کرده، می‌گوید: «بازجوها به خیلی‌هایشان گفته‌اند که اگر اعتراف نکنید، پدر و مادرتان را می‌آوریم اینجا. چند نفر با تعرض به همسرهای جوانشان تهدید شده‌اند. با تهدید به بازداشت پدر و مادر از خیلی‌ها یکی‌دوروزه اعتراف گرفته‌اند. بعضی هم به خودشان تعرض جنسی شده است؛ اما خب مسایل فرهنگی مطرح است و خیلی نمی‌شود دراین‌باره حرف زد.»
این زندانی سیاسی سابق درباره تهدیدهای خودش در زمان بازداشت توسط وزارت اطلاعات نیز می‌گوید: «این شکنجه که بگویند زنت را می‌گیریم یا پدر و مادرت را می‌آوریم زندان، خیلی مرسوم است در اهواز. به خود من می‌گفتند مادرت در فراش موت (بستر مرگ) است، پدرت سکته کرده. یک‌وقت می‌گفتند همسرت دارد وضع حمل می‌کند. می‌گفتند تو خانواده‌تان همه از تو اعلام برایت کرده‌اند و اگر حرف نزنی جلوی تو به زنت تعرض می‌کنیم و این متاسفانه روال معمولشان است.»
جلسه دادگاهی برگزار نشده است
یک شخص مطلع به ایران‌وایر گفته که برای این هفتاد شهروند، هیچ جلسه دادگاهی برگزار نشده است. ایران‌وایر به‌طور مستقل نمی‌تواند صحت این موضوع را تایید کند.
این منبع نزدیک به خانواده چند تن از بازداشتی‌ها می‌گوید: «پروسه رسیدگی به پرونده‌شان حتی یک ماه هم طول نکشیده است. بعضی‌هایشان دو هفته بعد از جنگ بازداشت‌شده‌اند. یک مدت خیلی کوتاهی در وزارت اطلاعات مانده‌اند و از آن‌ها با فشار و شکنجه و آزار جنسی اعتراف اجباری گرفته‌اند. بعد برده‌اند قرنطینه شیبان، چند روزی مانده‌اند و بعدازآن منتقل کرده‌اند به بند ۵، خیلی سریع برایشان حکم بریده‌اند.»
او در ادامه نیز می‌گوید: «این پرونده گروهی و تشکیلاتی نیست. اکثر بازداشتی‌ها همدیگر را نمی‌شناسند و احکامشان هم انفرادی است، وگرنه اتهامشان تشکیل گروهک بود نه تبلیغ علیه نظام یا توهین به رهبری. همین هم باعث می‌شود که این‌طور سریع حکم دادنشان خیلی عجیب به نظر برسد. این هم بدعت جدیدی است.»
این شخص همچنین تاکید دارد که این احکام بیشتر شبیه «تولید انبوه حکم» بوده و می‌گوید: «مثل این‌که احکام از قبل برایشان صادرشده است. چون روال اداری هم در این بازه زمانی طی نمی‌شود، کسی که گذرش به دادگاه انقلاب اهواز افتاده باشد می‌داند که این‌قدرها هم زود حکم صادر نمی‌کنند؛ یعنی حکم‌ها را چیده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «اصلا مشخص نیست چه طور دادگاهی برایشان تشکیل داده‌اند. دقیقا دو روز بعد از ورود به بند ۵، احکام به این‌ها ابلاغ‌شده. معمولا خب کسی را از قرنطینه نمی‌برند دادگاه، اصلا واقعا معلوم نیست، آیا قاضی را دیده‌اند، چطور برایشان حکم صادر کرده و اجازه دفاع داشته‌اند یا نه! حتی دادگاه ویدیوکنفرانس هم خیلی زمان‌بر است.»
احکامی برای انتقام؟
بر اساس اطلاعاتی که سازمان حقوق بشری کارون پیش‌تر منتشر کرده، شهروندانی که در روزهای پس از شروع آتش‌بس در ۳تیر۱۴۰۴ در خوزستان بازداشت‌شده‌اند، به ۵سال حبس به اتهام ساختگی «جاسوسی و همکاری با موساد»، یک سال حبس تعزیری به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، ۲سال حبس تعزیری به اتهام «توهین به علی خامنه‌ای»، ۲سال ممنوع‌الخروجی از کشور و ۲سال اجبار به شرکت در جلسات موسوم به «اصلاحی» که از سوی نیروهای بسیج و سپاه برگزار می‌شوند، محکوم‌شده‌اند.
پیش‌تر خبرگزاری «فارس»، وابسته به سپاه پاسداران، درست یک روز بعد از شروع آتش‌بس از بازداشت ۷۰۰ نفر در نقاط مختلف ایران خبر داده بود. با گذشت حدود ۳۵ روز از شروع آتش س اما هنوز هیچ آمار رسمی درباره شهروندانی که در ایران و در پی جنگ ۱۲ روزه بین اسراییل و ایران بازداشت‌شده‌اند، منتشرنشده است. بااین‌حال، گزارش‌ها جسته‌وگریخته از نقاط مختلف ایران، خبر از بازداشت صدها شهروند در استان‌های مختلف دارد.
این‌همه در حالی است که «طرح تشدید مجازات جاسوسان و همکاری کننده با دولت‌های متخاصم» هنوز از سد شورای نگهبان نگذشته و بسیاری از حقوقدانان، اقدامات نهادهای امنیتی در بازداشت شهروندان را «غیرقانونی» یا «فاقد وجاهت قانونی»، توصیف می‌کنند.
درعین‌حال، یک منبع ایران‌وایر درباره احکام صادرشده توسط شعبه اول برای این هفتاد شهروند، می‌گوید: «دادگاه انقلاب و اطلاعات اهواز بارها ثابت کرده‌اند که با شرایط سیاسی حکم صادر می‌کنند. حتی با اتهام یا دلیل بازداشت کاری ندارند. بعضا شده که طرف فعال فرهنگی بوده ولی برحسب شرایط سیاسی موجود، مثلا این‌که الان جنگ با اسراییل داشتند، جاسوسی با اسراییل می‌زنند. قبلا با سعودی مشکل داشتند، همه را به سعودی می‌چسباندند. الان با اسراییل مشکل دارند، همه را به اسراییل می‌چسبانند.»
او با اشاره به پرونده «مسعود جامعی» و «علیرضا مرداسی» و «فرشاد اعتمادی‌فر» که اخیرا از همین شعبه دادگاه انقلاب اهواز به دو بار اعدام و یک سال زندان محکوم‌شده‌اند، می‌گوید که احکام صادرشده برای هفتاد شهروند اهل خوزستان، «انتقام‌جویی» است: «مرداسی و جامع دو سال است مانده‌اند، آن موقع جنگی نبوده و اصلا اتهامشان جاسوسی برای اسراییل نبوده، اما الان چون در میانه جنگ بودند، برای این‌ها حکم اعدام صادر کرده‌اند؛ بنابراین، کاملا انتقام‌جویی است.»
پیش‌تر منابع ایران‌وایر گفته بودند که این شهروندان که با اتهاماتی چون «افساد فی‌الارض» و «عضویت در گروه‌های مخالف نظام و باغی»، «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی» محکوم‌شده‌اند، به‌یک‌باره و پیش از صدور حکم در اواخر تیرماه۱۴۰۴، دوباره برای بازجویی برده شده و به آن‌ها گفته‌شده بوده که بگویند از اسراییل پول گرفته‌اند تا جاسوسی کنند.
