
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در نشست ویژه شورای حکام برای بررسی حملات آمریکا به تأسیسات هستهای ایران خواستار «خویشتنداری حداکثری» شد و گفت «خشونت و تخریب میتواند به سطوح غیرقابل تصوری برسد».
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دوشنبه ۲ تیر / ۲۳ ژوئن در نشست فوقالعاده شورای حکام این آژانس برای بررسی حملات هوایی اخیر آمریکا به سه سایت هستهای ایران، گزارشی ارائه داد و بار دیگر تأکید کرد که «حملات نظامی به تأسیسات هستهای هرگز نباید صورت گیرد».
گروسی با بیان اینکه «سنگینی این درگیری، پیمان جهانی منع اشاعه هستهای را در معرض فروپاشی قرار داده است»، افزود:
هنوز راهی برای دیپلماسی وجود دارد. ما باید این راه را در پیش بگیریم، در غیر این صورت خشونت و ویرانی میتواند به سطوحی غیرقابل تصور برسد.
نیروی هوایی آمریکا بامداد یکشنبه یکم تیر / ۲۲ ژوئن با هفت فروند بی-۲ و ۱۲۵ هواپیما سه مرکز هستهای فردو، نظنز و اصفهان را در ایران هدف قرار داد. ساعاتی بعد دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا این حملات را «بسیار موفق» نامید و گفت تأسیسات فردو «کاملاً نابود شده است».
رافائل گروسی گفت چنین حملاتی میتواند منجر به تشعشعاتی شود که فراتر از مرزهای کشور هدف گسترش مییابد. او در بیانیه خود گفت برای رسیدن به صلح میان اسرائیل و ایران به گامهایی نیاز است:
اول از همه، ما باید به میز مذاکره بازگردیم و برای این کار به بازرسان آژانس، یعنی حافظان معاهده منع اشاعه هستهای (NPT) از طرف ما، اجازه دهیم که به سایتهای هستهای ایران بازگردند و موجودی اورانیوم، از جمله مهمتر از همه، ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی را حسابرسی کنند.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی افزود در این رابطه، شورای حکام باید از نامهای که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در تاریخ ۲۳ خرداد / ۱۳ ژوئن برای او فرستاده، مطلع باشد. گروسی گفت:
در این نامه، ایشان اشاره کردهاند که ایران «اقدامات ویژهای را برای حفاظت از تجهیزات و مواد هستهای خود اتخاذ خواهد کرد.»
گروسی در اینباره افزود:
در پاسخ من در همان روز، اشاره کردم که هرگونه انتقال مواد هستهای از یک تأسیسات تحت پادمان به مکان دیگری در ایران باید طبق توافقنامه پادمان ایران به آژانس اعلام شود و آمادگی خود را برای همکاری با ایران در این زمینه ابراز کردم.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تأکید بر اینکه «تثبیت حقایق میدانی، پیشنیازی برای هر توافقی است و این تنها از طریق بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی امکانپذیر است»، گفت:
باید خصومتها متوقف شود تا شرایط ایمنی و امنیتی لازم فراهم شود تا ایران بتواند به تیمهای آژانس اجازه ورود به سایتها را برای ارزیابی وضعیت بدهد. هرگونه اقدام ویژه ایران برای حفاظت از مواد و تجهیزات هستهای خود میتواند مطابق با تعهدات پادمانی ایران و آژانس انجام شود. این امکانپذیر است. بازرسان آژانس در ایران هستند و آمادهاند.
رافائل گروسی سپس به وضعیت سه سایت هستهای ایران که مورد حمله آمریکا قرار گرفت پرداخت و در بیانیه خود گفت گودالهایی در سایت فردو، مکان اصلی ایران برای غنیسازی اورانیوم ۶۰ درصدی، قابل مشاهده است که نشاندهنده استفاده از مهمات نفوذکننده به زمین است و این با اظهارات ایالات متحده آمریکا مطابقت دارد.
بهگفته گروسی، «در حال حاضر، هیچکس - از جمله آژانس - در موقعیتی نیست که بتواند آسیبهای زیرزمینی در فردو را بهطور کامل ارزیابی کند. با توجه به میزان مواد منفجره استفاده شده و ماهیت بسیار حساس سانتریفیوژها نسبت به ارتعاش، انتظار میرود آسیب بسیار قابل توجهی رخ داده باشد».
او در مورد سایت هستهای اصفهان گفت «ساختمانهای بیشتری مورد اصابت قرار گرفتند و ایالات متحده استفاده از موشکهای کروز را تأیید کرد. ساختمانهای آسیبدیده شامل برخی مرتبط با فرآیند تبدیل اورانیوم هستند. همچنین در این سایت، به نظر میرسد ورودی تونلهای مورد استفاده برای ذخیرهسازی مواد غنیشده مورد اصابت قرار گرفتهاند».
همچنین در سایت نطنز، «تأسیسات غنیسازی سوخت مورد اصابت قرار گرفت و ایالات متحده تأیید کرد که از مهمات نفوذکننده به زمین استفاده کرده است».
بهگفته گروسی، «ایران به آژانس اطلاع داده است که هیچ افزایشی در سطوح تشعشعات خارج از سایت در هر سه مکان وجود نداشته است». او گفت:
وضعیت در سایر سایتها همانطور است که در بهروزرسانیهای قبلی خود توصیف کردهام و آژانس از هیچ حمله دیگری به سایتهای هستهای ایران از زمان حملات صبح یکشنبه اطلاعی ندارد.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پایان بیانیه خود ضمن بیان اینکه «ما به نظارت بر وضعیت ادامه میدهیم»، گفت آماده است «بلافاصله» به ایران سفر کند و «با وجود اختلافات موجود، به همکاری با یکدیگر ادامه دهیم».
او با اشاره به اختلاف نظرها درباره برنامه هستهای ایران گفت:
ممکن است در مورد دلایل و حتی پیامدهای بحران فعلی اختلاف نظر داشته باشیم. اما یک عامل مشترک وجود دارد: اولاً، ما نمیخواهیم شاهد یک حادثه هستهای باشیم؛ ثانیاً، نمیخواهیم شاهد کشورهای دارای سلاح هستهای بیشتری در جهان باشیم.